Taguato hũ ha lembu – El águila y el escarabajo

Ohai: Esopo ¦ Omoñe’ẽasa: Dionicia Maldonado

Omyatyrõ: Lilian Aliente

Taguato hũ ha Lembu

Oĩ peteĩ tapiti akóinte omuñámi ichupe peteĩ taguato hũ, ha ojechavaimáramo ojerure’asy lembúpe oipytyvõ ha oipysyrõ hag̃ua ichupe. Pe lembu upémaramo ojerure taguato hũme oñyrõ hag̃ua iñangirũme. Ha katu pe taguato hũ, ndoapoietévoi mba’evérõ pe lembúpe, upévare nopenái hese ha henondetépe hoʼupaite tapitípe.

Upe guive, ohekávo jeepy, pe lembu ojesareko umi tenda pe taguato hũ omoĩháme hupi’a, ha omyaña ohóvo, oity peve yvýpe. Upéinte pe taguato hũ ohechakuaámarõ nahendaiha mamove, ojerure Zeus-pe peteĩ tenda opyta porãva ikatu hag̃ua  oñongatu upépe ita’yrakueramimi ojátava tenondeve.

Upémarõ , Zeus he’i chupe ikatuha omohenda hapypa’ũme taguato hũ rupi’akuéra, ha katu pe lembu oikuaávo upéva, oñemoĩ pya’e porã ombyapu’a’imi ñay’ũ, upéi oveve ha oho oity Zeus rapypa’ũme. Zeus oñandúvo ho’aha hi’ári mba’e ky’a pya’e porã opu’ã, ojeityvyro ha upekuévo oitypaite  taguato hũ rupi’akuéra yvýpe. Upévare, upe ára guive taguato hũnguéra nombo’avéi umi lembu osẽ jave oveve.

—-

El águila y el escarabajo

Estaba una liebre siendo perseguida por un águila, y viéndose perdida pidió ayuda a un escarabajo, suplicándole que le salvara. Le pidió el escarabajo al águila que perdonara a su amiga. Pero el águila, despreciando la insignificancia del escarabajo, devoró a la liebre en su presencia.

Desde entonces, buscando vengarse, el escarabajo observaba los lugares donde el águila ponía sus huevos, y haciéndolos rodar, los tiraba a tierra. Viéndose el águila echada del lugar a donde quiera que fuera, recurrió a Zeus pidiéndole un lugar seguro para depositar sus futuros pequeñuelos.

Le ofreció Zeus colocarlos en su regazo, pero el escarabajo, viendo la táctica escapatoria, hizo una bolita de barro, voló y la dejó caer sobre el regazo de Zeus. Se levantó entonces Zeus para sacudirse aquella suciedad, y tiró por tierra los huevos sin darse cuenta. Por eso desde entonces, las águilas no ponen huevos en la época en que salen a volar los escarabajos.

Moraleja: Nunca desprecies lo que parece insignificante, pues no hay ser tan débil que no pueda alcanzarte.

Esopo

Haihára Grecia-ygua herakuãva morangu ohaiva’ekue rupi. Ndojekuaaporãi hesegua. Oĩ he’íva oikohague ary 620 rupi Kirito reñói mboyve. Oje’e heñoihague Frigia, Tracia, Samos, Egipto térã Sardes-pe. Oje’e oikohague hembiguáiramo peteĩ karai arandurekahára hérava Xanthus poguýpe ha upéi ijára omosãsondaje chupe.

Oñeguenohẽ ko’águi: https://www.britannica.com/biography/Aesop.

Cherehegua

Cheréra Dionicia Maldonado. Chereñói 11 Jasypa ary 1980-pe Karumbey 1- Lima tekohaguasu San Pedro Ykua Mandyjúpe. Che sy Ña Facunda Maldonado (+), che ru Guillermo Sanchéz. Areko papokõi joyke’y. Syguio po joyke’y ha che rúguio katu pokõi joyke’y ha peteĩ (+). Aike ñepyrũ mbo’ehao Don Eligio Franco-pe Karumbey 1-me, upéi ahasa Mbo’ehao Nacional Sargento Francisco Montanía-pe ary 1994 guive ary 1999 peve, upéi amohu’ã che mbo’epy Mbo’ehao Nacional Lima-pe.

Añehekombo’e hasyvañangarekohararã ary 2005 SNPP Lima-peguápe.

Ha upéi aju apovyvy Paraguaýre tekombo’eve rekávo, aike Instituto superior San Nicolas Masajistarã ary 2007 guive 2008 peve, oñeme’ẽ chéve kuatia’atã técnico superior Masoterapia rehegua ary 2009-pe. Upéi añembokatupyry áva apĩharã ary 2008 guive 2009 peve, upépe oñeme’ẽ chéve Kuatia’atã jasypokõipe Estilista rehegua ary 2009-pe

Jasypokõime ary 2009 aike amba’apo peluqueríape 2014 peve. Jasypa 2014 guive amba’apóma che mba’eteépe ko’ãga peve.

2015-pe aike amba’apo SINAFOCAL-pe, ambo’e áva ñeñapĩkuaa 2017 peve.

Ary 2019-pe añemoarandu ñepyrũ guarani ñe’ẽme Ateneo de Lengua y Cultura Guarani RegionalFernando De La Mora-Pe

Amohu’ã che mbo’epy mbo’ehararã ary 2021-me. Ha ko’ãga amohu’ãta ko ary 2022-me mbo’ekuaahararã.